Ο νόμος πλαίσιο 1268/82 για τα ΑΕΙ ήταν η αρχή μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, που συνεχίστηκε και στο επίπεδο της Τεχνικής Εκπαίδευσης με το νόμο πλαίσιο 1404/83 για τα ΤΕΙ. Ο νόμος αυτός αναγνώρισε ευθέως στην αιτιολογική του έκθεση ότι η χώρα μας απέτυχε σ’ ότι αφορά την Τεχνική Εκπαίδευση με τη δημιουργία των ΚΑΤΕΕ, για τα οποία αποκάλυπτε ότι είχαν δημιουργηθεί με βάση τα πρότυπα της Διεθνούς Τράπεζας, και ότι είχε δημιουργηθεί «ένα κενό στην Τεχνική Εκπαίδευση», το οποίο θα κάλυπτε ο νέος νόμος.
Στην πραγματικότητα ο νόμος πλαίσιο 1404/83 για τα ΤΕΙ ήταν το ιδεολογικό μανιφέστο της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για το πώς σκεπτόταν να προχωρήσει στα ζητήματα της Εκπαίδευσης. Αντιγράφουμε από την αιτιολογική έκθεση: «Στα ΤΕΙ θα επιδιωχθεί η παροχή γενικότερων γνώσεων υποδομής, που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ενός κύκλου δραστηριοτήτων και θα αποτελούν ένα ελάχιστο σταθερό υπόβαθρο της επαγγελματικής υπόστασης των εκπαιδευομένων, που θα συμπληρώνονται με την απόκτηση προχωρημένων γνώσεων και ικανοτήτων, οι οποίες θα είναι μετατρέψιμες και προσαρμόσιμες στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της Οικονομίας και της Κοινωνίας».
Και παρακάτω: «Η γρήγορη μεταβαλλόμενη τεχνολογία και διάρθρωση των χώρων εργασίας απαιτεί ελαστική επαγγελματική διάρθρωση και μετατρέψιμες γνώσεις. Μεγαλώνουν οι απαιτήσεις για τα ποιοτικά προσόντα της εργατικής δύναμης, όπως είναι κινητικότητα, η προσαρμοστικότητα στις γρήγορα μεταβαλλόμενες τεχνολογικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, η ικανότητα συγκέντρωσης, σύνθεσης, συνεργασίας. Οι παραπάνω διαδικασίες μπορούν να οδηγήσουν στη διαμόρφωση ενός νέου καταμερισμού εργασίας, μιας νέας διάρθρωσης επαγγελμάτων και απασχόλησης που θα έχει ως κύρια χαρακτηριστικά τη μεγαλύτερη ελαστικότητα, την οριζόντια και κάθε κινητικότητα. Το εκπαιδευτικό σύστημα, το περιεχόμενό του και οι μορφές του πρέπει να προσαρμοστούν στις παραπάνω απαιτήσεις».
Μια τέτοια κατεύθυνση πως θα επιδρούσε πάνω στα προγράμματα σπουδών των ΤΕΙ; Το ερώτημα αυτό μας το απαντάει η ίδια η αιτιολογική έκθεση: «Καθοριστική και πρωτοποριακή είναι επίσης η πρόβλεψη της αναθεώρησης των προγραμμάτων το αργότερο κάθε 2 χρόνια. Αποτελεί τη ζεύξη του περιεχομένου σπουδών με τις εξελίξεις της Επιστήμης και της Τεχνολογίας».
Αν πάρουμε υπόψη ότι η διάρκεια σπουδών στα ΤΕΙ ήταν τριετής και τα προγράμματα σπουδών θα έπρεπε να αλλάζουν κάθε δύο χρόνια αντιλαμβάνεται κανείς με πόση βιαιότητα επιχειρεί μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση να προσαρμόσει την παροχή γνώσεων στους σπουδαστές, που το μέλλον τους θα είναι οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, που επεδίωκε η αστική τάξη, και σ’ έναν καινούργιο καταμερισμό εργασίας.
Αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, πολύ περισσότερο και με πιο οργανωμένο τρόπο που δεν αφορούσε μόνο τα ΤΕΙ αλλά και τα ΑΕΙ καθώς και την έρευνα προσπαθούσε να προωθήσει η Διακήρυξη της Μπολόνιας, για την οποία κάναμε λόγο στην προηγούμενη συνέχεια. Διαπιστώνουμε, όμως, ότι οι προσπάθειες στη χώρα μας – και αυτό δεν αφορούσε μόνο τη χώρα μας, γιατί παράλληλες προσπάθειες γίνονταν ταυτόχρονα και σε άλλες χώρες – για την εφαρμογή των κατευθύνσεων της Μπολόνιας έχουν αρχίσει πριν την επίσημη έκδοση και αποδοχή της Διακήρυξης της Μπολόνιας, η οποία σε όλο της το εύρος γίνεται επίσημη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Διάσκεψη Κορυφής της Λισαβόνας, όπου κατασταλάζουν οριστικά οι αποφάσεις για την εκπαίδευση σε σχέση με τις ελαστικές σχέσεις εργασίας.
Απ’ όλα αυτά που αναφέραμε μέχρι τώρα για το νόμο πλαίσιο των ΤΕΙ ας κρατήσουμε, πέρα από το περιεχόμενο σπουδών, την τριετία και τη συνεχή αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών, γιατί αποτελούσαν θεμελιακά χαρακτηριστικά για τη μεταρρύθμιση που θα ερχόταν στα Πανεπιστήμια.
Το κύριο εμπόδιο για να μην περάσουν στα Πανεπιστήμια οι κατευθύνσεις της Μπολόνιας ήταν το πανεπιστημιακό κίνημα με κορμό το φοιτητικό κίνημα. Γι’ αυτό άρχισαν από τις κυβερνήσεις της χώρας μας και από τα αστικά ΜΜΕ δύο παράλληλες ενέργειες.
Από τις κυβερνήσεις μια συστηματική αποψίλωση του 1268/82 και η κατασυκοφάντηση του πανεπιστημιακού κινήματος και από τα ΜΜΕ μια συστηματική κατασυκοφάντηση του Ελληνικού Πανεπιστημίου για να το απαξιώσουν ως προς την προσφορά του στην Ελληνική κοινωνία, αλλά και του πανεπιστημιακού και ιδιαίτερα του φοιτητικού κινήματος και των αγώνων του.
Ποιος δε θυμάται την τοποθέτηση του Γεωργίου Παπανδρέου, αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, μέσα στη βουλή, που παρομοίαζε το Ελληνικό Πανεπιστήμιο σαν το τελευταίο εναπομείναν Σοβιετικό Πανεπιστήμιο στην Ευρώπη, την ίδια στιγμή που γινόταν προσπάθεια να αλλάξει το άρθρο 16 του Συντάγματος, που κατοχύρωνε το δημόσιο χαρακτήρα της Ανώτατης Εκπαίδευσης και τη δωρεάν παροχή της.
Ποιος δε θυμάται την επαναλαμβανόμενη προπαγάνδα των αστικών ΜΜΕ να απαξιώσουν το Ελληνικό Πανεπιστήμιο, το Διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό, με το επιχείρημα ότι παράγει πτυχιούχους που δεν αντιστοιχούν στην αγορά εργασίας και με αχρείαστες και παρωχημένες γνώσεις;
Ποιος δε θυμάται την προσπάθεια να κατασυκοφαντηθεί η φοιτητική συμμετοχή στη διοίκηση των Πανεπιστημίων στο όνομα της διαπλοκής άνομων συμφερόντων μεταξύ φοιτητών, φοιτητικών παρατάξεων και πρυτανικών υποψήφιων σχημάτων; Ποιος δε θυμάται την εκστρατεία ενάντια στον κομματισμό στα Πανεπιστήμια και τις υποκινούμενες κινητοποιήσεις;
Ποιος δε θυμάται την προσπάθεια των κυβερνήσεων να νομιμοποιήσουν την παρουσία των ιδιωτικών πανεπιστημίων; Αυτά τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, που ήδη λειτουργούσαν στη χώρα μας με άδειες που είχαν προμηθευτεί από το Υπουργείο Εμπορίου και που κυρίως το επιστημονικό τους αντικείμενο περιοριζόταν σε σεμινάρια οικονομίας και διοίκησης.
Ήταν η εποχή που το χρηματιστήριο είχε μπει στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων και τα ΜΜΕ είχαν καθιερώσει καθημερινά ειδικά δελτία για το πώς κινούνταν οι μετοχές, τότε που οι αποταμιεύσεις μιας ζωής μετατράπηκαν σε «μετοχικές» ελπίδες.
Ήταν η εποχή, που, ταυτόχρονα, είχε εξαπολυθεί μια αντίστοιχη κατασυκοφάντηση των μεγάλων επιχειρήσεων, που ανήκαν στο δημόσιο τομέα, προκειμένου να ιδιωτικοποιηθούν, την ίδια στιγμή που το ΑΕΠ της χώρας μας «φούσκωνε» από τον τριτογενή τομέα και συρρικνώνονταν ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας.
Ήταν η εποχή που άλλαζαν οι προτιμήσεις των υποψηφίων να εισαχθούν στα Πανεπιστήμια και πριμοδοτούσαν τις οικονομικές Σχολές των Πανεπιστημίων, που ακόμη και Τεχνολογικά Ιδρύματα, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ήθελαν να δημιουργήσουν οικονομικά Τμήματα. Ήταν τότε που οι χρηματιστηριακές εταιρείες ξεφύτρωναν σε κάθε γειτονιά για να απομυζήσουν τις αποταμιεύσεις των απλών ανθρώπων.
Μέχρι που ήρθε το χρηματιστηριακό κραχ και εξανεμίστηκαν μαζί με τις αποταμιεύσεις και ελπίδες των «παικτών» για τον εύκολο πλουτισμό, αλλά και η παγκόσμια οικονομική κρίση για να απογυμνώσει το οικονομικό αναπτυξιακό «θαύμα» της χώρας μας και να αποκαλύψει ότι η παραγωγική της βάση είχε υποστεί μια επικίνδυνη συρρίκνωση, που ασφαλώς αντανακλούσε και στον προσανατολισμό και το περιεχόμενο σπουδών των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ.
Η πραγματικότητα, βέβαια, τόσο για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο όσο και για το πανεπιστημιακό κίνημα ήταν εντελώς διαφορετική και η προσπάθεια των κυβερνήσεων που πέρασαν να διασκεδάσουν τις ευθύνες τους τόσο φανερή και στις περισσότερες των περιπτώσεων προκλητική. Αλλά αυτό το θέμα θα το δούμε στην επόμενη συνέχεια.
COMMENTS