Τι ακριβώς γίνεται αυτή τη στιγμή στην Αργεντινή; Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα δεν είναι και τόσο εύκολη εάν δε γνωρίζουμε την κατάσταση που βρέθηκε η Αργεντινή το 2001. Εκείνη, λοιπόν, τη σημαδιακή χρονιά η Αργεντινή χρεοκόπησε έχοντας ένα εξωτερικό χρέος που πλησίαζε τα 100δισ. δολάρια. Η χρεοκοπία της Αργεντινής ήρθε ακολουθώντας κατά γράμμα τις οδηγίες του ΔΝΤ και έχοντας ισοτιμήσει το εθνικό της νόμισμα, το πέσο, με το δολάριο.
Μπροστά στη χρεοκοπία ο τότε πρόεδρος της Αργεντινής, Νέστωρ Κίρχνερ, ο προηγούμενος πρόεδρος της Αργεντινής, Φερνάντο Ντε Λα Ρούα, εξαναγκάστηκε σε φυγάδευση με ελικόπτερο, αποφάσισε το κούρεμα του χρέους και ήρθε σε συνεννόηση με τους δανειστές για την αντικατάσταση των παλιών ομολόγων με νέα. Το μονομερές κούρεμα ανερχόταν στο 66%, περίπου, του εξωτερικού χρέους και συμφώνησε το 93% των δανειστών, οι οποίοι και προμηθεύτηκαν τα νέα ομόλογα. Το υπόλοιπο 7% των δανειστών, που δε συμφώνησε με το κούρεμα, πούλησε τα ομόλογα, στο 10% της αξίας τους, στα περίφημα «Κεφάλαια – Γύπες», που σκοπός τους είναι να διεκδικούν την αποπληρωμή των ομολόγων στην ονομαστική αξία τους συν τα τοκοχρεολύσια.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτών των «Κεφαλαίων Γύπες» είναι ότι καταφεύγουν στη δικαιοσύνη και σε μακροχρόνιες δίκες, με βάση το Βρετανικό και Αμερικάνικο δίκαιο, που όπως γνωρίζουμε και από την περίπτωση των μνημονίων που έχει υπογράψει η χώρα μας, είναι ιδιαίτερα ευνοϊκά για τους δανειστές.
Για να δώσουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα για το πώς λειτουργούν τα «Κεφάλαια – Γύπες» θα αναφερθούμε σ’ έναν από τους «δικαιωμένους» στα Αμερικάνικα δικαστήρια, τον Πολ Σίνγκερ, που διεκδικεί την αποπληρωμή των παλιών ομολόγων από την Αργεντινή στο ακέραιο μαζί με τα τοκοχρεολύσια. Ο Πολ Σίνγκερ «τη δεκαετία του 1990 πέτυχε πάλι με δικαστικές αποφάσεις να εισπράξει 43 εκατ. δολάρια για ομόλογα του Περού που είχε αγοράσει για 8 εκατ. δολάρια» (e – Βήμα, 31/07/2014).
Η «δουλειά» αυτή δεν αφορά μόνο την αγορά «σκοτωμένων» ομολόγων, όπως αυτά της Αργεντινής στο 10% της αξίας τους. Αφορά και δάνεια τραπεζών που δε μπορούν να τα εισπράξουν, όπως τα ¨κόκκινα δάνεια¨ των δικών μας τραπεζών, όπου τα «Κεφάλαια – Γύπες» τα εξαγοράζουν σε εξευτελιστικές τιμές και μετά απαιτούν από τους δανειολήπτες την εξόφλησή τους στην αρχική τιμή, συν τους τόκους, που πρόβλεπε η συμφωνία σύναψης των δανείων αυτών, με αποτέλεσμα, αν πρόκειται για στεγαστικά δάνεια π.χ., οι ιδιοκτήτες των σπιτιών να μετατρέπονται σε ενοικιαστές των ίδιων των σπιτιών τους ή να χάνουν τα σπίτια τους.
Τα Αμερικάνικα δικαστήρια δικαίωσαν τους γύπες Πολ Σίνγκερ και Κένεθ Ντάρτ και απαιτούν από την Αργεντινή να καταβάλει το ποσό του 1.5δισ. δολάρια. Υπάρχει όμως και μια συνέχεια. Η Αργεντινή πρέπει να έρθει σε συνεννόηση και με τους υπόλοιπους δανειστές που δεν δέχτηκαν το κούρεμα και τότε το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβάλει ανέρχεται αμέσως – αμέσως στα 15δισ. δολάρια. Και αυτή η υπόθεση δε σταματάει σ’ αυτό το σημείο. Την ίδια απαίτηση μπορούν να εγείρουν και οι δανειστές που δέχτηκαν το κούρεμα και να διεκδικήσουν και αυτοί τις ίδιες αποπληρωμές. Στην περίπτωση αυτή το ποσό που χρειάζεται η Αργεντινή θα ανέλθει στα 120δισ. δολάρια.
Η Αργεντινή, λοιπόν, βρίσκεται μπροστά σε μια μεθοδευμένη επίθεση για να χρεοκοπήσει με βάση δανειακές υποχρεώσεις που είχε, όταν ακολουθούσε την οικονομική πολιτική που υπαγόρευε το ΔΝΤ. Αυτήν τη χρεοκοπία οι αστοί οικονομολόγοι την αποκαλούν επιλεκτική χρεοκοπία, γιατί, προφανώς, μια χώρα βρίσκεται στη δύσκολη θέση να μη μπορεί να ικανοποιήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις, όμως, μετά από από επιλογή των δανειστών της, δηλαδή των «Κεφαλαίων – Γύπες», που εξαγόρασαν τα ομόλογα σε τιμή ευκαιρίας, να την ωθήσουν σε χρεοκοπία.
Για να έχουμε πλήρη εικόνα του τι συμβαίνει πρέπει να πάρουμε δύο παράγοντες υπόψη:
Πρώτο, ότι η Αργεντινή μετά το κούρεμα παρουσίασε αξιοσημείωτους ρυθμούς ανάπτυξης με αποτέλεσμα να έχει μετά την Κίνα τα δεύτερα ποσοστά ανάπτυξης στο ΑΕΠ και να αντιμετωπίσει το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 6% περίπου, από πάνω από 30% τον καιρό της χρεοκοπίας, ενώ καταβάλει κανονικά τις δόσεις για τις δανειακές της υποχρεώσεις. Την ίδια στιγμή υπέβαλε πρόταση στους κατόχους των ομολόγων των «Κεφαλαίων – Γύπες» να αποπληρώσει τα ομόλογα που κατέχουν στη τιμή των 300εκατ. δολαρίων, τη στιγμή που τα «Κεφάλαια – Γύπες» τα είχαν αγοράσει στη τιμή των 42εκατ. δολαρίων. Μόνο που τα «Κεφάλαια – Γύπες» απαιτούν την εξόφληση στη τιμή του 1.5δισ. δολάρια, δηλαδή με ένα ποσοστό κέρδους 1600%. Το Αμερικάνικο δικαστήριο, εκτός από το να δικαιώσει τους Πολ Σίνγκερ και Κένεθ Νταρτ, προχώρησε και σε μια άλλη εντελώς παράνομη ενέργεια. Πάγωσε τις καταβεβλημένες δόσεις των δανείων της Αργεντινής στις τράπεζες των ΗΠΑ, που προορίζονταν για τους δανειστές, που είχαν συμφωνήσει με την αναδιάρθρωση του χρέους, και απαιτεί την εξόφληση πρώτα των «Κεφαλαίων – Γύπες» για να απελευθερώσει τις δόσεις που βρίσκονται σε λογαριασμούς των τραπεζών των ΗΠΑ. Καθαρός εκβιασμός σε βάρος της Αργεντινής.
Δεύτερο, όλη αυτή η επίθεση ενάντια στην Αργεντινή γίνεται τη στιγμή, που αυτή απαλλαγμένη από το ΔΝΤ και τη Παγκόσμια Τράπεζα προσανατολίζεται να γίνει το έκτο μέλος των BRICS, αναπτύσσει τις οικονομικές της σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία, κλείνει συμφωνίες για αναπτυξιακά έργα στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας και φαίνεται να απομακρύνεται από την επιρροή των ΗΠΑ, όταν αυτές σε παγκόσμιο επίπεδο αναπτύσσουν μια αξιοσημείωτη επιθετικότητα, που εκφράζεται σε πολλές χώρες ταυτόχρονα. Μία απ’ αυτές τις χώρες είναι και η Αργεντινή.
Εδώ χρειάζεται μια διευκρίνιση. Από την πλευρά μας δεν ισχυριζόμαστε ότι η αντιμετώπιση της χρεοκοπίας της Αργεντινής πραγματοποιήθηκε από την κυβέρνησή της στη βάση της ικανοποίησης και επίλυσης των προβλημάτων της εργατικής τάξης, ότι η αντιμετώπιση της χρεοκοπίας έγινε ερήμην των συμφερόντων της ντόπιας αστικής τάξης. Η Αργεντινή πέτυχε μια καπιταλιστική ανάπτυξη που κατ’ αρχήν, βέβαια, απ’ αυτήν κερδισμένη ήταν η αστική τάξη της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό υπήρξε και η αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας.
Ισχυριζόμαστε, όμως, ότι ήρθε αντιμέτωπη με μια οικονομική πολιτική, που εκπορευόταν από το ΔΝΤ, που εξυπηρετούσε τα Αμερικάνικα μονοπώλια, που την οδήγησε στη χρεοκοπία, ότι προχώρησε σε μονομερή αναδιάρθρωση του χρέους της, αντιμετωπίζοντας τις τεράστιες πιέσεις από τις ΗΠΑ. Δεν προχώρησε, βέβαια, σε μονομερή ολοκληρωτική διαγραφή του χρέους, διέγραψε ένα σημαντικό τμήμα του χρέους, αλλά και δεν υπέκυψε και στις Αμερικάνικες πιέσεις. Τώρα οι ΗΠΑ απαντούν στην Αργεντινή με μια «επιλεκτική χρεοκοπία», που περνάει μέσα από μια δίκη, σαφώς πολιτική, με σκοπό να προκαλέσει μια νομισματική αναταραχή στην Αργεντινή και κατά δεύτερο να τη φέρει αντιμέτωπη με τις διεθνείς κεφαλαιοαγορές, που προεξοφλούν τη χρεοκοπία της, να δημιουργηθεί ένα κλίμα απομόνωσης της Αργεντινής που να επιδράσει στην οικονομία της.
Φυσικά η διέξοδος για την Αργεντινή, μια αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα, για την αστική τάξη της, με τους νέους της προσανατολισμούς σκοντάφτει στα ίδια της τα καπιταλιστικά της όρια. Αλλά το τι συμβαίνει σήμερα στην Αργεντινή δε θα κριθεί από μια πρόταση διεξόδου προς το σοσιαλισμό, που αυτή τη στιγμή λείπει, μια και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αργεντινής δε φαίνεται να παίζει κάποιο σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Αργεντινής. Ούτε, επίσης, επειδή λείπει αυτή η πρόταση αυτό σημαίνει ότι η πολιτική που ακολουθείται στην Αργεντινή από την πολιτική της ηγεσία μπορεί να γίνει αποδεκτή ως σωστή από ένα Κομμουνιστικό Κόμμα.
Που βρίσκεται, λοιπόν, η διαφορά σε σχέση με τη στάση που πρέπει να κρατάει ένα Κομμουνιστικό Κόμμα συγκριτικά με τη στάση που κρατάνε άλλα αστικά και μικροαστικά κόμματα ως προς το τι συμβαίνει σήμερα στην Αργεντινή;
Η διαφορά βρίσκεται στο γεγονός ότι σήμερα την Αργεντινή προσπαθεί να τη χρεοκοπήσει η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα. Η Αργεντινή, με ό, τι κληρονόμησε από τις δεσμεύσεις της από το ΔΝΤ, δεν είναι μια χώρα προς χρεοκοπία. Τουλάχιστον αυτή τη στιγμή. Αυτό άλλωστε εμμέσως το επιβεβαιώνουν και οι αστοί οικονομολόγοι, που μιλάνε για επιλεκτική χρεοκοπία, σαφώς εννοώντας τη στάση που κρατάνε απέναντι στην Αργεντινή οι διεθνείς χρηματαγορές με «πρωτοπορία» τα πιο επιθετικά κεφάλαια, τα «Κεφάλαια – Γύπες».
Και η συζήτηση αυτή μεταφέρεται και στη χώρα μας με ένα δίλημμα: Θέλετε να κάνουμε μονομερείς ενέργειες για να αντιμετωπίσουμε την επιθετικότητα των διεθνών χρηματαγορών και να οδηγηθούμε στη χρεοκοπία; Αυτό είναι το «επιχείρημα» που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση.
Οι αγορητές της κυβέρνησης κατά τη συζήτηση στη βουλή παρομοίασαν τις διεθνείς χρηματαγορές ως «καρχαρίες», που διψάνε για αίμα. Αναγνώρισαν μιαν αλήθεια. Ήταν το «επιχείρημα» για να δικαιολογήσουν την πολιτική των μνημονίων. Την πολιτική της υποτέλειας και του «σφάξε με αγά μου να αγιάσω». Η κυβέρνηση δεν θέλει να «ενοχλήσει» τους «δικούς μας» καρχαρίες, το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, να τους «θυμώσουν» μήπως και μας χρεοκοπήσουν. Ουσιαστικά αναγνώρισαν τη δυνατότητα των εταίρων μας να χρεοκοπήσουν τη χώρα μας ανά πάσα στιγμή. Αναγνώρισαν ότι η χώρα μας βρίσκεται σε καθεστώς ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Αναγνώρισαν την οικονομική και πολιτική εξάρτηση της χώρας μας.
Ούτε, βέβαια, και η apriori υποστήριξη της πολιτικής που ακολουθείται στην Αργεντινή είναι λύση, κάτι που επιχειρεί και κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για να δικαιολογήσει τις δικές του υπαναχωρήσεις και τη δική του πολιτική. Αλλά δεν είναι και λύση να παρουσιάζεται η Αργεντινή του σήμερα, από την πλευρά του Κόμματος, λίγο ως πολύ υπό χρεοκοπία πέρα και έξω από την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα. Να μην λαμβάνεται αυτός ο παράγοντας υπόψη ή να υποτιμάται σε τέτοιο σημείο που ουσιαστικά να αγνοείται.
Και αυτό γιατί την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα που αντιμετωπίζει σήμερα η Αργεντινή με αστική κυβέρνηση θα την αντιμετωπίσει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό μια εργατική κυβέρνηση. Και εάν αναδεικνύεται κάτι, και από την περίπτωση της Αργεντινής, είναι η ανάγκη της ανάπτυξης ενός λαϊκού αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, όπως και στην περίπτωση της Ουκρανίας, της Γάζας κλπ. που να αντιμετωπίζει την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα. Να τη φρενάρει τουλάχιστον.
Σαφώς και η Αργεντινή την καπιταλιστική ανάπτυξη που πέτυχε τη σήκωσε στις πλάτες της πριν απ’ όλους η εργατική τάξη. Όπως, επίσης, πρώτη η εργατική τάξη υπέστη στο βιοτικό της επίπεδο τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και της χρεοκοπίας. Σαφώς και η πολιτική που ακολουθείται δεν αποτελεί λύση για την εργατική τάξη, έστω και εάν αντιμετωπίστηκε, κατά ένα μέρος και με τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε, σημαντικότερο σε σχέση με τις άλλες χώρες, το οξύ πρόβλημα της ανεργίας. Έστω και εάν σημειώθηκε μια καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου. Η φτώχεια βέβαια κυριαρχεί. Στη Βενεζουέλα έγιναν τέτοια βήματα, αλλά και εκεί κυριαρχεί ακόμα η φτώχια. Αλλά αυτά τα βήματα που έγιναν και κόντρα στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα δεν μπορεί ένα Κομμουνιστικό Κόμμα να τα αγνοεί. Έστω και μέσα στο πλαίσιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Αυτό που πρέπει να καταδικάζεται πριν απ’ όλα είναι η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, να αναγνωρίζεται το δικαίωμα στη κάθε χώρα, καπιταλιστική ή μη, να εφαρμόσει τις δικές της επιλογές, επιλογές που κυρίαρχη δύναμη να τις κρίνει πρωτίστως είναι η εργατική τάξη της κάθε χώρας, ο εργαζόμενος λαός. Και αυτό το δικαίωμα της κάθε χώρας δεν αναιρείται ακόμη και στην περίπτωση που η εργατική τάξη δεν είναι σε θέση να επιβάλει τη δική της εξουσία. Και η τοποθέτηση που έγινε από την πλευρά του Κόμματος στη Βουλή αγνόησε παντελώς τον παράγοντα αυτόν. Δεν ειπώθηκε ούτε μια κουβέντα. Προς επίρρωση των όσων γράφουμε παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα:
«Αυτό το οποίο επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις στην Αργεντινή είναι η χρεοκοπία και των δύο μοντέλων, στο πλαίσιο της διαχείρισης του συστήματος. Και βέβαια δεν μπορούμε παρά να υπογραμμίσουμε την υποκρισία τόσο των κομμάτων της συγκυβέρνησης, ότι οι εξελίξεις στην Αργεντινή επιβεβαιώνουν τη δική τους επιλογή, το δικό τους μοντέλο, το οποίο όμως έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα και τα βιώνουν καθημερινά ευρύτερα λαϊκά στρώματα, δηλαδή τις συνθήκες φτώχειας, εξαθλίωσης, της επιδείνωσης της θέσης της εργατικής τάξης και των πλατιών λαϊκών στρωμάτων, συνθήκες οι οποίες βεβαίως δεν είναι προσωρινές, αλλά θα είναι μόνιμες και το επόμενο χρονικό διάστημα, στο διάστημα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, στο όνομα της διατήρησής της. Οσο και την υποκρισία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και όλων όσοι υπερασπίζονται το μοντέλο της Αργεντινής, γιατί μια τόσο πλούσια χώρα έχει τόσο φτωχούς ανθρώπους, έναν τόσο φτωχό λαό. Από αυτήν την άποψη, μας προξένησε εντύπωση η αναφορά του κ. Βούτση ότι πρέπει να εκφραστεί αλληλεγγύη στην κυβέρνηση της Αργεντινής. Σε μία κυβέρνηση η οποία κάνει αυτές τις επιλογές για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της αστικής τάξης της Αργεντινής και η οποία κυβέρνηση της Αργεντινής έχει ευθύνες για τις συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης που βιώνει ο λαός της.
Έτσι λοιπόν, και στις δύο περιπτώσεις – και στο μοντέλο που εφαρμόζεται στην Ελλάδα και στο μοντέλο της Αργεντινής – υπάρχει μία κοινή συνισταμένη: Η υπεράσπιση, είτε με τη μία μορφή είτε με την άλλη, των συμφερόντων του κεφαλαίου. Γι’ αυτό υπάρχει κι αυτός ο τσακωμός, ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση, για το ποιος καλύτερα μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της αστικής τάξης της χώρας μας. Και από αυτήν την άποψη αδιαφορούν για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, γιατί και οι δύο αυτές επιλογές οδηγούν το λαό στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Η μόνη διέξοδος για τους λαούς, τον ελληνικό λαό και το λαό της Αργεντινής και όχι μόνο, είναι ν’ απαλλαγούν από τους δυνάστες τους, δηλαδή την αστική τάξη, τους εκμεταλλευτές τους. Μόνο έτσι μπορούν ν’ απαλλαγούν από το χρέος, από την ανεργία, από τη φτώχεια και την εξαθλίωση» («Ρ» 01/08/2014,σελ. 17)
Αν ρωτηθεί τώρα η ηγεσία του Κόμματος, γιατί δεν πρόκειται για μια αστοχία του αγορητή του Κόμματος στη Βουλή, γιατί στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το σχόλιο της στήλης «Η άποψή μας» στο «Ρ» της ίδιας μέρας και συνολικά η πολιτική γραμμή του Κόμματος:
Τι να κάνει η Αργεντινή;
Να πληρώσει ή να μην πληρώσει τα όσα επιδίκασε το Αμερικάνικο δικαστήριο σε βάρος της;
Να απαιτήσει ή να μην απαιτήσει την αποδέσμευση των κατατεθειμένων δόσεων για το χρέος, που βρίσκονται στις Αμερικάνικες τράπεζες;
Να αντισταθεί η αστική κυβέρνηση στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα για να μη φτάσει η χώρα στην επιλεκτική χρεοκοπία ή να μην αντισταθεί;
Να αποτρέψει το ενδεχόμενο ενός αλυσιδωτού ξεσπάσματος δικών από τους δανειστές που δέχτηκαν το κούρεμα ή να μην το αποτρέψει;
Να πάρει δάνειο από την Κίνα ή να μην πάρει;
Να προχωρήσει στην αύξηση των εμπορικών συναλλαγών με τη Ρωσία ύψους 150δισ. δολαρίων ή να μην προχωρήσει (μια και όλα αυτά «τσαντίζουν» τις ΗΠΑ και αντιδρούν με τον τρόπο που αντιδρούν);
Τι, τέλος πάντων, πρέπει να κάνει σήμερα η Αργεντινή για να αποφύγει μια νέα χρεοκοπία, κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες, όταν η εργατική τάξη βρίσκεται στην κατάσταση που είναι σήμερα – εννοούμε ταξικά και πολιτικά, όταν το ΚΚΑρ βρίσκεται στην κατάσταση που βρίσκεται;
Και τέλος, αναλογίζεται η ηγεσία του Κόμματος από μια νέα χρεοκοπία της Αργεντινής, λόγω της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού, ποιος θα επωμιστεί τις συνέπειες;
Εμείς νομίζουμε η εργατική τάξη και τα μικροαστικά στρώματα.
COMMENTS