Το Κατάρ είναι ένα μικρό κράτος στον Περσικό Κόλπο, ένα εμιράτο, που η έκτασή του περιορίζεται στα 11.627 τ.χ. με Πρωτεύουσα τη Ντόχα. Ο πληθυσμός του δεν ξεπερνάει τα 2.7 εκατομμύρια κατοίκους, πολλοί από τους οποίους είναι και ξένοι εργάτες. Για να έχουμε ένα συγκρίσιμο μέγεθος τόσο από την άποψη της έκτασης όσο και του πληθυσμού αρκεί να σημειώσουμε ότι η Πελοπόννησος έχει 21.439 τ.χ. έκταση και ο πληθυσμός της είναι κάτι παραπάνω από 1 εκατομμύριο κατοίκους.
Το Κατάρ βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τη Σαουδική Αραβία. Στην ουσία πρόκειται για μια προέκταση, μια εδαφική «γλώσσα», χερσόνησο, συνέχεια της Σαουδικής Αραβίας, μέσα στον Περσικό Κόλπο. Και οι δύο αυτές χώρες κατοικούνται από Σουνίτες και ουσιαστικά πρόκειται για δύο χώρες με θεοκρατικά καθεστώτα, έστω και εάν οι ηγεσίες τους είναι βασιλικές οικογένειες. Στις χώρες αυτές δεν επιτρέπεται η δράση των κομμάτων, δεν υπάρχουν κοινοβούλια και απαγορεύεται κάθε είδους συνδικαλιστική και πολιτική δραστηριότητα.
Παρά το γεγονός ότι και οι δύο χώρες κατοικούνται από Σουνίτες οι σχέσεις τους έχουν περάσει από εντάσεις, εντάσεις που έχουν διαχρονικό χαρακτήρα, απόδειξη ότι το εμπάργκο που υφίσταται το Κατάρ σήμερα είναι το δεύτερο, και πάλι με αποφασιστικό ρόλο της Σαουδικής Αραβίας και άλλων Αραβικών κρατών.
Το πρώτο εμπάργκο σημειώθηκε το 2014, το οποίο έληξε σχετικά σύντομα μετά από διαπραγματεύσεις με τις Αραβικές χώρες που το εφάρμοσαν και άμεση αποφασιστική εμπλοκή των ΗΠΑ. Ο κύριος λόγος που υπάρχουν αντιθέσεις του Κατάρ με τη Σαουδική Αραβία είναι ότι η δεύτερη απαιτεί το Κατάρ να είναι δορυφορική του δύναμη.
Το Κατάρ «κάθεται» στην κυριολεξία πάνω σε σημαντικά κοιτάσματα αερίου. Πρόκειται για τα μεγαλύτερα κοιτάσματα που υπάρχουν. Η εκμετάλλευσή τους έφερε στο Κατάρ πολύ μεγάλη ανάπτυξη και παρά το θεοκρατικό χαρακτήρα του θεωρείται μια «όαση» καπιταλιστικής μονοπωλιακής ανάπτυξης με διεθνή δράση.
Αυτήν τη στιγμή το Κατάρ θεωρείται το τρίτο μεγαλύτερο διεθνές επενδυτικό χαρτοφυλάκιο, που ξεπερνάει τα 350 δισ. δολάρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Κατάρ είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στις ΗΠΑ στον τομέα του Real estate, ενώ έχει επενδύσει σε πολλές και σημαντικές τράπεζες ανά τον κόσμο, σε αεροδρόμια, σε ξενοδοχεία, στη βιομηχανία, στον αθλητισμό και σε άλλους τομείς της οικονομίας σε πάρα πολλές χώρες, από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Βρετανία, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία κ.α., αλλά και σε μικρότερες χώρες, ακόμη και στην Ελλάδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα του Κατάρ ανέρχεται στα 130.000 δολάρια, που είναι το υψηλότερο στον κόσμο. Το Κατάρ εκμεταλλεύεται μεγάλα κοιτάσματα υγροποιημένου αερίου, που το 50% περίπου της παραγωγής του διοχετεύεται προς την Ασία και αυτό το γεγονός έχει τη μεγάλη γεωστρατηγική σημασία του.
Στο Κατάρ δραστηριοποιούνται πολλές ξένες αντιπροσωπείες μεγάλων εταιρειών, και Ελληνικών. Οι Ελληνικές εταιρείες δραστηριοποιούνται κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα.
Παραπέρα το Κατάρ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή, την οποία τη μετέφερε από τη Σαουδική Αραβία και στην οποία υπάρχει μια σταθερή δύναμη από 11.000 στρατιωτικούς, και το ίδιο προμηθεύεται το στρατιωτικό του εξοπλισμό κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, την Τουρκία. Επίσης υπάρχει στρατιωτική βάση της Τουρκίας στο Κατάρ όπου προετοιμάζεται να σταθμεύει μόνιμη στρατιωτική δύναμη 4000 – 5000 ατόμων. Το Κατάρ διατηρεί πολύ στενή σχέση με την Τουρκία σε όλα τα επίπεδα.
Το Κατάρ εισάγει το 40% για την κάλυψη των διατροφικών του και άλλων αναγκών του από τη Σαουδική Αραβία. Οι εισαγωγές του προέρχονται, επίσης, και από άλλες χώρες. Από την Ελλάδα το πρώτο εισαγωγικό προϊόν είναι τα μάρμαρα, ενώ εισάγει και άλλα προϊόντα από τη χώρα μας ακόμη και επεξεργασμένα και τυποποιημένα πετρελαϊκά προϊόντα.
Όπως φάνηκε ήταν αρκετή η απόσυρση των πρεσβευτών για να υπάρξει ένας πανικός στον πληθυσμό, που κατέφυγε άμεσα στα πολυκαταστήματα και «σήκωσε» τα πάντα από τα ράφια, σα να προέκυψε ξαφνικός πόλεμος!!! Ανάλογα φαινόμενα έχουμε συναντήσει και στη χώρα μας παλιότερα. Μόνο που στο Κατάρ η αίσθηση του πολέμου διαχύθηκε πολύ γρήγορα στον πληθυσμό του, αν και τα πράγματα δεν έδειχναν ότι θα πάρουν μια τέτοια τροπή. Μόνο η φήμη (που θα μπορούσε να έχει και πραγματική βάση) ότι επίκειται στρατιωτική επιχείρηση εκ μέρους της Σαουδικής Αραβίας οδήγησε το Κατάρ να αντιμετωπίζει τώρα σοβαρό πρόβλημα τροφοδοσίας με προϊόντα που εισάγει. Ιράν και Τουρκία προθυμοποιήθηκαν να αντικαταστήσουν τη Σαουδική Αραβία στη τροφοδοσία, κυρίως σε προϊόντα διατροφής, πράγμα που ήδη γίνεται. Το σημειώνουμε αυτό το γεγονός, γιατί δεν πρέπει να υποβαθμιστούν οι προεκτάσεις αυτών των εξελίξεων στο Κατάρ και ευρύτερα στην περιοχή.
Το ερώτημα που έχουμε να απαντήσουμε τώρα είναι: Τι ακριβώς συνέβη με το Κατάρ, έναν εταίρο των ΗΠΑ και μέλος της συμμαχίας ενάντια στη Συρία, ώστε να προκύψει μια κατάσταση που ανάγκασε τις μεγάλες δυνάμεις να παρέμβουν και να ευχηθούν να λήξει ειρηνικά αυτή η αντιπαράθεση του Κατάρ με τις άλλες Αραβικές χώρες που προχώρησαν στο εμπάργκο, γιατί διέγνωσαν, και σωστά κατά τη γνώμη μας, ότι επίκειται μεγάλη «ανακατοσούρα». Θα είναι χρήσιμο να θυμηθούμε ορισμένα πράγματα.
Το Κατάρ είναι ένας από τους κύριους τροφοδότες του ISIS σε χρηματοδότηση και σε οπλισμό μαζί με τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία. Η «Νέα Σπορά» έχει δημοσιεύσει σε προηγούμενη αρθρογραφία της το πως τροφοδοτείται ο ISIS. Σ’ αυτήν την άθλια ενίσχυση του ISIS πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν όλες οι δυνάμεις της Δύσης, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία, η Γερμανία και άλλες χώρες. Επομένως να κατηγορείται το Κατάρ ότι ενισχύει τον ISIS και κατ’ επέκταση την τρομοκρατία, που το κάνει, δεν είναι επαρκές επιχείρημα για να εξηγηθεί η σημερινή στάση της Σαουδικής Αραβίας και των άλλων Αραβικών χωρών απέναντι στο Κατάρ, αλλά και των ίδιων των ΗΠΑ, που κάνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε, επίσης, πως ένας από τους λόγους που δημιουργήθηκε ο ISIS από τις ΗΠΑ ήταν για να χρησιμοποιηθεί ενάντια στον Άσαντ (και ευρύτερα στην περιοχή), να εξασφαλίσουν οι ΗΠΑ την αναδιάταξη των συνόρων αλλά και να κατασκευαστεί ο αγωγός που θα μετέφερε το υγροποιημένο αέριο από το Κατάρ στη Μεσόγειο, προκειμένου να μεταφέρεται στη συνέχεια στην Ευρώπη, για να την απαλλάξει από την τροφοδοσία με αέριο από τη Ρωσία. Αυτός ο αγωγός θα πέρναγε και από τη Σαουδική Αραβία.
Έχουν δει το φως της δημοσιότητας δημοσιεύματα πως το Κατάρ διατηρούσε επιφυλάξεις για την κατασκευή αυτού του αγωγού και οι επιφυλάξεις αυτές είχαν να κάνουν με το πέρασμα του αγωγού μέσα από τη Σαουδική Αραβία. Αντίθετα, αρχικά, τουλάχιστον, δεν είχε συναντήσει την άρνηση του Άσαντ. Στη συνέχεια βέβαια, που οι εξελίξεις και τα σχέδια των ΗΠΑ περιλάμβαναν την εκδίωξη του Άσαντ η κατασκευή αυτού του αγωγού δεν είχε κανένα νόημα.
Ακόμη το μεγάλο κοίτασμα αερίου, που εκμεταλλεύεται το Κατάρ, που θεωρείται και το μεγαλύτερο που υπάρχει μέχρι τώρα, είναι κοινή συμπαραγωγή με το Ιράν στην ίδια περιοχή. Το γεγονός αυτό οδηγούσε το Κατάρ σε μια πολιτική απέναντι στο Ιράν σχετικής εξομάλυνσης των σχέσεων των δύο χωρών. Αυτή η κατάσταση μπορούσε να γίνεται «ανεκτή» από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της πολιτικής που εφάρμοζε η κυβέρνηση Ομπάμα απέναντι στο Ιράν. Με την εκλογή του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ οι προτεραιότητες της Αμερικάνικης πολιτικής άλλαξαν και θεωρούν ότι τα απαραίτητα και κύρια στηρίγματα για τις ΗΠΑ είναι η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.
Είναι φανερό ότι μια τέτοια στάση των ΗΠΑ δεν επιτρέπει καμία εξομάλυνση των σχέσεων του Κατάρ με το Ιράν. Άλλωστε και αυτή η σχετική εξομάλυνση των σχέσεων του Κατάρ με το Ιράν θα αναβάθμιζε το ρόλο του Ιράν στην περιοχή, που θα χρησίμευε ως αντιστάθμισμα προς τη Σαουδική Αραβία.
Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να προστεθεί στα όσα έχουμε αναφέρει μέχρι τώρα είναι και το γεγονός της στενής σχέσης του Κατάρ με την Τουρκία. Η Τουρκία έχει συμφωνήσει με το Κατάρ για την κατασκευή στρατιωτικής βάσης στο Κατάρ, ήδη υπάρχει, όπου θα σταθμεύουν Τουρκικά στρατεύματα. Είναι γνωστό ότι οι ΗΠΑ δε συμμερίζονται τα σχέδια της Τουρκίας για το ρόλο και την ηγεμονία της στην περιοχή και αυτήν τη συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών δεν την καλοβλέπουν με δεδομένες τις εντάσεις που επικρατούν αυτήν τη στιγμή ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία, ιδιαίτερα μετά το πραξικόπημα.
Υπάρχουν ακόμη αρκετοί λόγοι, που κατά τη γνώμη μας εξηγούν τη στάση της Σαουδικής Αραβίας και των άλλων Αραβικών χωρών απέναντι στο Κατάρ.
Το Κατάρ υποστηρίζει και χρηματοδοτεί ορισμένες Ισλαμικές οργανώσεις που για τις ΗΠΑ και τις Αραβικές χώρες που προχώρησαν στο εμπάργκο είναι εχθρικές. Η στάση αυτή του Κατάρ αμφισβητεί στην πράξη την ηγεμονία που επιδιώκει να έχει η Σαουδική Αραβία στην περιοχή με την ενίσχυση των ΗΠΑ.
Σημειώσαμε και παραπάνω ότι το 50%, περίπου, του παραγόμενου υγροποιημένου αερίου του Κατάρ διοχετεύεται στην Ασία. Αυτό το γεγονός έχει να κάνει με τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ απέναντι στις χώρες της Ασίας και ιδιαίτερα την Κίνα. Αυτή η γεωστρατηγική σημασία της διοχέτευσης του υγροποιημένου αερίου προς την Ανατολή, που σχετίζεται άμεσα και με την οικονομική της ανάπτυξη, ενισχύεται και από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αερίου του Ιράν προς την ίδια κατεύθυνση, γεγονός που οδηγεί στην άμεση πολλαπλή συνεργασία με τη Ρωσία και την Κίνα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Κατάρ συμμετέχει με σημαντικό ποσοστό στο αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης αλλά και σε εταιρείες μονοπωλιακούς κολοσσούς της Ρωσίας με διεθνή δράση, που αφορούν στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων αερίου. Το Κατάρ επίσης κατέχει σημαντικό ποσοστό της αγροτικής τράπεζας της Κίνας, η οποία συγκαταλέγεται στις δέκα μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο.
Τέλος θα προσθέσουμε και την ύπαρξη του πρακτορείου και τηλεοπτικού σταθμού Αλ Τζατζίρα, που χρηματοδοτείται από το Κατάρ και που είναι ένας σταθμός, που συνάντησε την εχθρότητα των άλλων Αραβικών κρατών.
Η στάση αυτή του Κατάρ, κατά το μάλλον ή ήττον ανεξέλεγκτη από τη Σαουδική Αραβία και τις ΗΠΑ, που εξομάλυνε και οδηγούσε στη σύσφιξη των σχέσεων με τη Ρωσία και την Κίνα, την ώρα που στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή εξελίσσονται στρατιωτικές επιχειρήσεις και τα πράγματα δεν έχουν καταλήξει, αλλά είναι περισσότερο ευνοϊκά για τον Άσαντ επί του εδάφους πλέον, δε θα μπορούσε να γίνει ανεκτή από τις ΗΠΑ και ειδικά τη Σαουδική Αραβία, που επιδιώκει την πλήρη υποταγή των γειτόνων της ενάντια στο Ιράν.
Όλοι οι παραπάνω λόγοι πιστεύουμε ότι εξηγούν τη στάση των Αραβικών χωρών που απέσυραν τους πρεσβευτές τους από το Κατάρ, γεγονός που συνέβη αμέσως μετά από την επίσκεψη του Τραμπ στη Σαουδική Αραβία. Πρόκειται για μια εξέλιξη που αποκλείεται να μην την είχαν υπόψη τους οι ΗΠΑ, αν δεν τη σχεδίασαν σε συνεννόηση με τις Αραβικές χώρες που πρωταγωνίστησαν για τη δημιουργία της σημερινής κατάστασης*.
Ένα πρώτο συμπέρασμα που έχουμε να βγάλουμε είναι το γεγονός ότι αυτές οι εξελίξεις δε μπορούν να εξηγηθούν στη βάση της διαδεδομένης θεωρίας του πολέμου των πολιτισμών, όσο και εάν οι διαφορές ανάμεσα στα Ισλαμικά ρεύματα και οργανώσεις παίζουν σαφώς κάποιο ρόλο ή αξιοποιούνται σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Ο βασικός λόγος που δικαιολογεί αυτές τις εξελίξεις είναι τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα ιδιαίτερα οι γεωστρατηγικές επιδιώξεις των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην περιοχή.
Μπροστά σ’ αυτό το πλέγμα και τη διασταύρωση διαφορετικών συμφερόντων το Κατάρ για τους δικούς του λόγους και ιδιαίτερα βασισμένο και στην οικονομική του δύναμη δε δέχεται τη Σαουδική επικυριαρχία και αυτό το γεγονός καθορίζει και άλλες εξελίξεις. Αυτήν τη στιγμή π.χ. επιδιώκεται η ανατροπή του εμίρη του Κατάρ (ο οποίος προηγούμενα είχε ανατρέψει τον πατέρα του), σημειώνουμε δε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται προσπάθειες για ανάλογα ενδοεμιρικά πραξικοπήματα.
Το ενδιαφέρον, όμως, με το Κατάρ δε μπορεί να σταματήσει εδώ. Υπάρχουν και άλλες πλευρές που προεκτείνονται στο ιδεολογικό επίπεδο – με βάση το γεγονός ότι το Κατάρ έχει έναν ανεπτυγμένο μονοπωλιακό καπιταλισμό.
* (Το άρθρο αυτό είχε γραφεί πριν παραδεχτεί ανοιχτά ο Ντόναλντ Τραμπ, ότι οι ηγεσίες των γειτονικών χωρών με το Κατάρ τον επισκέφτηκαν και του ζήτησαν άμεση αντίδραση απέναντι στο Κατάρ, γιατί η πολιτική του απομακρύνεται από μια κοινή στάση απέναντι στο Ιράν. Θυμίζουμε ότι ένας από τους σκοπούς της επίσκεψης Τραμπ ήταν και η συζήτηση για ένα Αραβικό ΝΑΤΟ).
COMMENTS