Επέτειος, σήμερα, 12 του Οκτώβρη, της απελευθέρωσης της Αθήνας από το ΕΑΜ. Και ειδικά για φέτος, αυτό που παρατηρούμε είναι ένα αυξημένο ενδιαφέρον από την πλευρά διάφορων φορέων να γιορταστεί η επέτειος της Απελευθέρωσης της Αθήνας με λαμπρότητα με κύριο φορέα το Δήμο της Αθήνας.
Εκτός, όμως, από αυτήν την εκδήλωση, που διοργανώνει ο Δήμος της Αθήνας το Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού διοργανώνει μια εκδήλωση, στις 24 του Οκτώβρη, με θέμα: «Το ΕΑΜ και οι αστοί». «Στόχος της εκδήλωσης για τη σχέση του ΕΑΜ με την αστική τάξη στην Κατοχή είναι να δημιουργήσουμε μια συνθήκη διαλόγου αλλά και να ανιχνεύσουμε τη ρευστότητα της εποχής», διευκρινίζει «η ιστορικός Μαρία Σαμπατακάκη, συνδημιουργός των hιστοριστών και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Κατακουζηνού» (e-Βήμα, 10/10/2016). Και συνεχίζει: «Οφείλουμε πρωτίστως να αντιληφθούμε ότι το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο ήταν πολιτικά πολυσυλλεκτικό και όχι μονοδιάστατο. Δεν μπορείς, δηλαδή, να το συρρικνώσεις, να το στεγανοποιήσεις, να το βάλεις σε συγκεκριμένες πολιτικές φόρμες. Σαφώς και έχει μια συγκεκριμένη ιδεολογική αφετηρία, σαφώς και ο πυρήνας του είναι αριστερός, κομμουνιστικός. Αλλά γύρω από το ΕΑΜ (και γύρω από το στρατιωτικό σκέλος του, τον ΕΛΑΣ) συσπειρώνονται άνθρωποι που δεν έχουν κομμουνιστικό παρελθόν (άνθρωποι με βενιζελικές πολιτικές καταβολές). Σε αυτούς περιλαμβάνονται όσοι συνεισφέρουν με μια οποιαδήποτε μορφή αντίστασης αλλά και εκείνοι που διαμορφώνουν πολιτικές θέσεις μέσα στο ΕΑΜ» (στο ίδιο).
Από τα παραπάνω είναι σαφές ότι το ΕΑΜ αναγνωρίζεται ως πρωτοβουλία και δημιούργημα του ΚΚΕ, αυτό δε μπορεί να αμφισβητηθεί με τίποτα, αλλά ταυτόχρονα συνέδραμε και η αστική τάξη στη δημιουργία του. Στην ουσία η αστική τάξη διεκδικεί, μετά από τόσα χρόνια «κομμάτι» από την ιστορική προσφορά του ΕΑΜ.
Η ιστορική αλήθεια, όμως, είναι αμείλικτη. Το ΚΚΕ πήρε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του ΕΑΜ. Απευθύνθηκε σε εκπροσώπους των αστικών κομμάτων για τη δημιουργία του Μετώπου, οι οποίοι αρνήθηκαν κάθε συμμετοχή τους.
Η αστική τάξη διασπάστηκε. Ένα τμήμα της συνεργάστηκε ανοικτά με τον κατακτητή. Ένα άλλο τμήμα της λούφαξε και εξαρτούσε τη στάση του από την έκβαση του πολέμου. Ένα τρίτο τμήμα της, μαζί και πολιτικοί εκπρόσωποι αστικών κομμάτων, απέδρασε εκτός Ελλάδας, μαζί και η βασιλική οικογένεια.
Οι προσπάθειες του ΚΚΕ βρήκαν ανταπόκριση από την «Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΛΔ), το «Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας» (ΣΚΕ) και το «Αγροτικό Κόμμα». Και τα τρία αυτά κόμματα είχαν σοσιαλιστικό προσανατολισμό.
Η δημιουργία του ΕΑΜ δεν είχε καμία σχέση με την τότε αστική τάξη της Ελλάδας ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η ίδρυσή του επηρέασε και καθόρισε, από ένα σημείο και μετά, ιδιαίτερα μετά το 1943, όπου σημειώνεται η αλματώδης ανάπτυξη του ΕΑΜ, τη στάση πρώτα και κύρια της εργατικής τάξης και της αγροτιάς αλλά και της διανόησης, όπου εμπνέονται και κερδίζονται από τη δράση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Στο πλαίσιο αυτό επηρέασε και τη στάση σημαντικών προσωπικοτήτων που προέρχονταν ή ανήκαν στον αστικό χώρο.
Ο Δημήτρης Γληνός είχε «κερδηθεί» από το ΚΚΕ πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως και άλλοι σημαντικοί διανοούμενοι. Ο Στέφανος Σαράφης εντάχτηκε στο ΕΑΜ και ανέλαβε ηγετική θέση στον ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όπως και άλλα στρατιωτικά στελέχη που είχαν υπηρετήσει τον εθνικό στρατό.
Αυτή, λοιπόν, η περίφημη «πολυσυλλεκτικότητα» του ΕΑΜ δεν έχει καμία σχέση με τη στάση της αστικής τάξης, ως προς τη διάθεση της αστικής τάξης να συνδράμει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, γιατί η αστική τάξη και τα κόμματά της ήδη γνώριζαν πολύ καλά ποιος στην πραγματικότητα δημιούργησε, στήριξε και συνέβαλε στην ανάπτυξη του ΕΑΜ.
Η αστική τάξη της Ελλάδας, ως τάξη, και τα κόμματά της κράτησαν εχθρική στάση απέναντι στον αγώνα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Και αυτήν την εχθρική στάση την κράτησαν όχι μόνο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά την εκφράσανε «πρακτικά» και κατά την απελευθέρωση, αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων, την κράτησαν μετά την απελευθέρωση και δημιούργησαν τα Δεκεμβριανά, κατέφυγαν στο όργιο τρομοκρατίας, στα δολοφονικά κύματα που εξαπολύσανε ενάντια στους αγωνιστές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ, έφτασαν στον εμφύλιο πόλεμο.
Εχθρική στάση απέναντι στην Εθνική Αντίσταση και στους πρωταγωνιστές της κράτησαν και μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, έβγαλαν το ΚΚΕ εκτός νόμου. Εχθρική στάση κρατάνε μέχρι σήμερα, γιατί πως εξηγούνται οι «κορόνες» του Κυριάκου Μητσοτάκη, μόλις πριν λίγες μέρες, στην προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση στη βουλή για τη διαπλοκή και τη διαφθορά με την αναφορά του στην ιστορική επίλυση του ζητήματος της «Λαϊκής Δημοκρατίας» (με τη συνδρομή του Αγγλοαμερικάνικου ιμπεριαλισμού)!
Το γεγονός ότι αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση δεν πρόκειται για μια πολιτική πράξη μέσα στην οποία η αστική τάξη «ψάχνει» για να βρει τον εαυτό της και τη συμμετοχή της στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Ακόμη και η δημιουργία του ΕΔΕΣ πραγματοποιήθηκε για να αντισταθμίσει το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ. Η αναγνώριση έγινε, γιατί το ΕΑΜ αναγνωρίστηκε και αγκαλιάστηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού, απέκτησε τόσο βαθιές ρίζες, που η αστική τάξη όσο και εάν προσπαθούσε να τις ξεριζώσει δεν το μπόρεσε.
Προχώρησε, λοιπόν, στην αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης «ποιώντας την ανάγκην φιλοτιμίαν». Τώρα επιχειρεί, εδώ και από αρκετού χρόνου, να «βάλει χέρι» και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Να τον οικειοποιηθεί. Να βάλει χέρι στο ίδιο το ΕΑΜ. Να το αστικοποιήσει ή, τουλάχιστον να του αποδώσει και αστικό χαρακτήρα!
Την ίδια στιγμή βέβαια δεν ξεχνάει «την παλιά μου τέχνη κόσκινο» και επιδίδεται στην κατασυκοφάντηση του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του Δημοκρατικού Στρατού, του ΚΚΕ, που την έχουν αναλάβει εργολαβικά κάποιοι νεόφερτοι ακαδημαϊκοί «εξ υπερατλαντικής εσπερίας» προερχόμενοι και διατεταγμένοι, αλλά και ανώτατα στελέχη των αστικών κομμάτων, που περιφέρονταν στην ακροδεξιά, καθώς και η Χρυσή Αυγή.
Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η ηγεσία του Κόμματος διαπράττει μέγα λάθος, που υποστηρίζει, επί της ουσίας, και αυτή, ότι το ΕΑΜ «αστικόφερνε»! Εάν το ΚΚΕ και κατ’ επέκταση και το ΕΑΜ διέπραξε θεμελιακά λάθη, πριν και μετά την Απελευθέρωση, και δεν κατέκτησε την πολιτική εξουσία, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του ΕΑΜ, η «Λαοκρατία» που υποστήριζε το ΕΑΜ, που θα οδηγούσε και στο σοσιαλισμό, επειδή η τότε ηγεσία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ επέλεξαν λάθος δρόμο για να κατακτήσουν την πολιτική εξουσία και στο τέλος το Επαναστατικό Κίνημα ηττήθηκε.
Άλλωστε πως έφτασε το ΕΑΜ να έχει στην πραγματικότητα κατακτημένη την εξουσία και στο τέλος να την παραχωρήσει; Επειδή είχε αστικό χαρακτήρα; Επειδή είχε αστικό πρόγραμμα;
Πως εδραίωσε θεσμούς, που προσιδίαζαν σε μια δημοκρατική επαναστατική εργατική και αγροτική πολιτική εξουσία, δηλαδή θεσμούς που ξεπέρναγαν την αστική δημοκρατία; Πως συμβιβάζονται αυτά τα πράγματα μεταξύ τους;
Κάθε ιστορική περίοδος πρέπει να κρίνεται συγκεκριμένα. Σαφώς ο χρόνος που περνάει μας εφοδιάζει με τη δυνατότητα να δούμε και να αντιμετωπίσουμε λάθη που έγιναν και λαθεμένες πολιτικές επεξεργασίες και θέσεις με πιο «καθαρό μάτι». Αυτό, όμως, που δε μπορεί να γίνει είναι να κρίνεις το χθες με κριτήρια που αντιστοιχούν στο σήμερα. Πολύ περισσότερο όταν και το σήμερα δε σε δικαιώνει, γιατί και για το σήμερα έχει περάσει αρκετά σημαντικός χρόνος και μπορούμε να το κρίνουμε και να βγάλουμε συμπεράσματα. Και όχι με τα κριτήρια του χθες αλλά με τα κριτήρια του σήμερα, αυτά ακριβώς τα κριτήρια που βάζει η ίδια η ηγεσία του Κόμματος στις επεξεργασίες της.
COMMENTS