Την τελευταία εβδομάδα η διεθνής κοινή γνώμη γίνεται μάρτυρας ενός από τα πιο μαζικά, αποκρουστικά και στυγερά εγκλήματα του ιμπεριαλισμού στη γειτονιά μας. Εκατοντάδες μετανάστες και πρόσφυγες, που προέρχονται από χώρες της Αφρικής και της Ασίας, πνίγηκαν στα νερά της Μεσογείου. Πρόκειται για ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, που καταδεικνύει με τον πιο απόλυτο τρόπο και πάνω απ’ όλα την απανθρωπιά, την εκμεταλλευτική και εγκληματική φύση του ιμπεριαλισμού. Οι δουλέμποροι «τελειώνουν» ό,τι έχει «δημιουργήσει» ο ιμπεριαλισμός. Τη φτώχεια, τον πόλεμο, την πείνα, τις ασθένειες διαδέχεται ο ξεριζωμός και ο θάνατος.
Από την προηγούμενη Τρίτη τα θαλασσινά νερά μεταξύ Λιβύης και Ιταλίας έχουν μετατραπεί σ’ έναν υγρό τάφο -χωρίς προηγούμενο- που αριθμεί 1200 νεκρούς, ανάμεσά τους και πολλά γυναικόπαιδα ακόμα και βρέφη. Τα δρομολόγια του θανάτου σχεδόν καθημερινά. Οι εικόνες τραγικά συνταρακτικές. Δεν εξαιρούνται και οι δικές μας θάλασσες στα νοτιοανατολικά σύνορά μας, στο Αιγαίο.
Μεταξύ αυτών των εικόνων, συγκλονίζουν τα στιγμιότυπα μανάδων που γεννούν τα παιδιά τους μέσα στα δουλεμπορικά πλοία (καρυδότσουφλα στην πραγματικότητα) του θανάτου, όπου οι άνθρωποι κρέμονται σαν τσαμπιά από σταφύλια και στοιβάζονται σαν ζώα, κλειδωμένοι ακόμα και μέσα στ’ αμπάρια.
Ο συνολικός αριθμός των νεκρών προσφύγων και μεταναστών ανέρχεται, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στους 1750 ανθρώπους από τις αρχές του 2015, ενώ την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές υπάρχουν ναυάγια σε εξέλιξη στο «κανάλι της Σικελίας» και στα παράλια της Ρόδου. Αυτός ο μέχρι τώρα μακάβριος –και δυστυχώς χωρίς ακόμα τέλος– κατάλογος, δείχνει ότι ο αριθμός των μεταναστών και προσφύγων που έχασαν τη ζωή τους είναι κατά 30 φορές μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο του τετραμήνου του 2014, αν έχουν κάποια αξία οι αριθμοί σ’ αυτές τις περιπτώσεις.
Η αιτία του ξεριζωμού από τις πατρογονικές εστίες γι’ αυτούς τους ανθρώπους, για ολόκληρους πληθυσμούς, είναι οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και οι επεμβάσεις των μεγάλων Δυνάμεων της Δύσης, η φτώχεια και η υπανάπτυξη από την ιμπεριαλιστική καταπίεση, την καταλήστευση και τη διπλή εκμετάλλευση, που υφίστανται ολόκληρες περιοχές του πλανήτη στο πλαίσιο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού για το μοίρασμα και ξαναμοίρασμα της παγκόσμιας αγοράς.
Η τραγωδία που εκτυλίσσεται αυτήν τη στιγμή στα νερά της Μεσογείου είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ στο παγκόσμιο αυτό θέατρο, που με μια πρώτη ματιά φαντάζει σε θέατρο του παραλόγου και του παραλογισμού. Αλλά δεν είναι παραλογισμός. Είναι οι σιδερένιοι νόμοι του καπιταλισμού, η διαμάχη για την ιμπεριαλιστική λεία. Μαζική προσφυγιά παρατηρείται στην Ανατολική Ουκρανία προς Ρωσία από την επιβολή του φασιστικού πραξικοπήματος της Δύσης στο Κίεβο, αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται σε τοπικό επίπεδο μεταξύ των χωρών της Μέσης Ανατολής και της υπόλοιπης Ασίας. Το θέμα αυτό αγγίζει και την Αυστραλία, ενώ είναι μόνιμο φαινόμενο στην Αμερικανική Ήπειρο – με κύριο υποδοχέα μεταναστών τις ΗΠΑ,.
Ακόμα και στη Νότια Αφρική παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια έξαρση των ρατσιστικών δολοφονιών (ανάλογων με αυτά της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα) με θύτες μαύρους κατοίκους και θύματα μετανάστες, που εισέρχονται από γειτονικές χώρες της Αφρικανικής Ηπείρου! Τραγική ειρωνεία, οι γηγενείς μαύροι του Γιοχάνεσμπουργκ, οι οποίοι σήμερα στο όνομα της υψηλής ανεργίας, που ξεπερνάει το 20%, μετατρέπονται σε θύτες, όταν ήταν τα θύματα του καθεστώτος του Απαρτχάιντ μέχρι πριν από τρεις περίπου δεκαετίες!
Αυτό που συμβαίνει στη Μεσόγειο τώρα δεν είναι ένα ευρωπαϊκό-τοπικό πρόβλημα, αλλά ένα μονάχα μέρος, ενός ακραία οξυμένου παγκόσμιου προβλήματος. Οι σύγχρονες απαρχές του έχουν τις ρίζες τους στα πρώτα χρόνια μετά την αντεπαναστατική ανατροπή του σοσιαλισμού στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1989-1991, που οδήγησε σε ένα μαζικό ρεύμα οικονομικών μεταναστών από τα ανατολικά της Ευρώπης προς τις δυτικές χώρες.
Στη συνέχεια το μεταναστευτικό πρόβλημα πήρε πρωτοφανείς διαστάσεις στις αρχές του 21ου αιώνα με την εξαπόλυση των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, πρώτα και κύρια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ-ΕΕ στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας, μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001.
Το τελευταίο διάστημα στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και της νέας ανάφλεξης των ιμπεριαλιστικών πολεμικών επεμβάσεων, η κατάσταση δείχνει να ξεφεύγει από κάθε όριο, καθώς εκτιμάται ότι εκατομμύρια πολιτών μέσω Τουρκίας και Βόρειας Αφρικής έχουν σκοπό να εισέλθουν στην Ευρώπη αναζητώντας διέξοδο από την κόλαση που υφίστανται στις πατρίδες τους.
Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα λοιπόν και με αυτή τη συγκεκριμένη μορφή έρχεται να καταδείξει τα ιστορικά όρια του καπιταλιστικού ιμπεριαλισμού και τις –στο έπακρο οξυμένες– αντιφάσεις του, τη γενική κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Υποδεικνύει την ανάγκη της εξόδου από την κρίση στην κατεύθυνση του σοσιαλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο για να δοθεί απάντηση στο αναπτυξιακό πρόβλημα του καπιταλισμού.
Αυτό το τελευταίο εκφράζεται μέσω της παρατεταμένης στασιμότητας και ύφεσης, της εκτόξευσης της ανεργίας και της όξυνσης και διεύρυνσης της ψαλίδας μεταξύ πλούτου και φτώχειας στις χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού και της υπανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων που κρατούν στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική μιζέρια και οπισθοδρόμηση ολόκληρους λαούς στις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου και σε εκτεταμένες περιοχές της Ασίας.
Η ειδική έκφραση του προβλήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση παίρνει τη μορφή της ανισομερούς κατανομής αυτών των μεταναστευτικών και προσφυγικών κυμάτων που φτάνουν από τα νότια και ανατολικά της σύνορα, καθώς το σημερινό αναπτυξιακό επίπεδο του Ευρωπαϊκού καπιταλισμού αδυνατεί να τα απορροφήσει.
Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσεται –ελλείψει και ενός ισχυρού Κομμουνιστικού Κινήματος– στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ακροδεξιά και το σύγχρονο φασιστικό φαινόμενο, αμφισβητώντας από αντιδραστική σκοπιά την πορεία «ενοποίησης» της καπιταλιστικής Ευρώπης που παίρνει τη μορφή μιας αντίθεσης ανάμεσα στον «πλούσιο» Βορρά και το «φτωχό» Νότο της Ευρώπης, της αντίθεσης στο «διευθυντήριο των Βρυξελλών» και την ηγεμονία του Βερολίνου και της Φρανκφούρτης.
Και ακριβώς σ’ αυτό το φόντο, η ανισομερής κατανομή των μεταναστών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκφράζεται με τις απαράδεκτες συνθήκες του Δουβλίνου και της Σένγκεν που «θωρακίζουν» τα εθνικά σύνορα των πιο ισχυρών δυνάμεων της Ένωσης, από «ανεπιθύμητους επισκέπτες» όπως είναι οι ανειδίκευτοι εργάτες – μετανάστες και πρόσφυγες, σε συνθήκες υψηλής ανεργίας και οικονομικής στασιμότητας στο εσωτερικό των χωρών αυτών.
Και έτσι το πρόβλημα εγκλωβίζεται στις πύλες εισόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι οι χώρες του Νότου, οξύνοντας την οικονομική και κοινωνική κρίση αυτών των χωρών, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται και η χώρα μας. Στην πραγματικότητα το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα όπως αυτό αντανακλάται στα προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η άλλη όψη της οικονομικής κρίσης του παγκόσμιου καπιταλισμού, των αντιφάσεων και των αδιεξόδων του.
Πιο συγκεκριμένα οι κυρίαρχοι κύκλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης εστιάζουν το όλο πρόβλημα στην αποτροπή της εισόδου μεταναστών και προσφύγων στο εσωτερικό της. Στο πλαίσιο αυτό έχουν σημασία ορισμένες «λεπτομέρειες» για τους όρους κάτω από τους οποίους είχαμε τους μαζικούς πνιγμούς προσφύγων και μεταναστών στη Μεσόγειο, στ’ ανοιχτά της Λιβύης προς Ιταλία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έπαψε να χρηματοδοτεί από τον περασμένο Οκτώβριο συγκεκριμένο πρόγραμμα που διεκπεραίωναν οι Ιταλικές αρχές και τους έδινε το περιθώριο περιπολιών, έρευνας και διάσωσης στα διεθνή χωρικά και η δράση της Ιταλικής ακτοφυλακής περιορίστηκε στα εγχώρια θαλάσσια νερά.
Ο στόχος ήταν να αποτραπούν νέες ροές αλλοδαπών να προσεγγίζουν τα νότια σύνορα της Ευρώπης καθώς αυξάνονταν οι κίνδυνοι ναυαγίων εξαιτίας των όρων του ταξιδιού μέσω των δουλεμπορικών πλοιαρίων. Έτσι –ήλπιζαν οι ιθύνοντες κύκλοι– της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αστικές τάξεις των Ευρωπαϊκών χωρών, ότι θα «απαλλάσσονταν» από την κατακραυγή της κοινής γνώμης όταν στο πρόσφατο παρελθόν η μέθοδος αποτροπής, που ακολουθούσαν, όταν προσέγγιζαν κυρίως τις ιταλικές θάλασσες οι καραβιές των μεταναστών, ήταν το βούλιαγμα αυτών των πλοίων από το λιμενικό σώμα της γειτονικής χώρας, που ακολουθήθηκε σε πολλές περιπτώσεις.
Η οξύτητα του προβλήματος, όμως, είναι τέτοια που δεν τους βγήκε ούτε αυτό, προκαλώντας μάλιστα και την κατακραυγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον ΟΗΕ. Ακόμα και ο πρωθυπουργός της Μάλτας έφτασε στο σημείο να συγκρίνει τη σημερινή Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις θηριωδίες της ναζιστικής Ευρώπης σημειώνοντας ότι «αν η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο κόσμος συνεχίζουν να κλείνουν τα μάτια θα κριθούν με τον χειρότερο τρόπο όπως κρίθηκαν και στο παρελθόν όταν έκλεισαν τα μάτια σε γενοκτονίες».
Αλλά τι ακριβώς εκφράζει αυτή η κραυγή αδιεξόδου και αγωνίας από έναν αστό πολιτικό; Αντανακλά καταρχήν το προφανές: η Μεσόγειος για τους πλούσιους είναι ένα θαυμάσιο μέρος για πολυτελείς κρουαζιέρες και για της «γης τους κολασμένους» ένας υγρός τάφος διάσπαρτος από πλωτά φέρετρα.
Ταυτόχρονα εκφράζει την εξής αντίφαση: Από τη μια υπάρχει απελευθέρωση συνόρων στο πλαίσιο της ελεύθερης διακίνησης εμπορευμάτων, κεφαλαίων και υπηρεσιών και από την άλλη υψώνονται θανατηφόρα τείχη στη διακίνηση ανθρώπων, η οποία επιτρέπεται μόνο υπό συγκεκριμένους όρους.
Παράδειγμα που εκφράζει το κραυγαλέα αντιφατικό φαινόμενο είναι η Γερμανία –που κυριαρχεί σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση- να δέχεται μετανάστες ειδικευμένους εργάτες όπως π.χ. Έλληνες νέους επιστήμονες, που δεν έχουν κανένα μέλλον εδώ και να μετατρέπει την Ελλάδα σε αποθήκη που στοιβάζονται μετανάστες Αφρικανοί και Ασιάτες καθώς μόνο ως ανειδίκευτοι εργάτες θα μπορούσαν να απασχοληθούν και άρα για τη Γερμανία αυτά τα χέρια και τα στόματα περισσεύουν και περιττεύουν.
Έτσι λοιπόν καταρρίπτεται και ο μύθος της απελευθέρωσης των αγορών καθώς δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο μανδύας για να μπορούν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να κυριαρχούν και να ξαναμοιράζουν τον κόσμο και τις αγορές με βάση τα δικά τους συμφέροντα.
Άλλωστε πολιτική κλειστών συνόρων με ένταση της καταστολής εφαρμόζουν ο Καναδάς και οι ΗΠΑ, ειδικά σε ότι αφορά τη μετανάστευση από το Μεξικό και τη Νότιο Αμερική, ενώ σε ανάλογες πρακτικές έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια και η Αυστραλία, όπως έχουμε ήδη αναφέρει. Σ’ αυτό πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Ένωση, με αφορμή το μεταναστευτικό και το προσφυγικό ζήτημα, βρίσκεται αντιμέτωπη με τις αντιφάσεις της ιδρυτικής συνθήκης του Μάαστριχτ.
Το βέβαιο είναι ότι κανείς δε μπορεί να σταματήσει απελπισμένους ανθρώπους, ακόμα και αν στις ακτές της Ευρώπης τους περιμένει ο θάνατος, όταν έχουν να διαλέξουν ανάμεσα σ’ ένα θανατηφόρο ταξίδι και στο θάνατο στις πατρίδες τους, οι οποίες βρίσκονται στο έλεος κατασκευασμάτων-τεράτων του δυτικού ιμπεριαλισμού, όπως το «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στη Συρία» (ISIS) και πιο πριν οι Ταλιμπάν, γενικότερα το πολιτικό Ισλάμ.
Πρόκειται για μια φάση στην οποία ο ιμπεριαλισμός κυριολεκτικά καταβροχθίζει ανθρώπους και η δράση του συγκρίνεται μόνο με εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου και ως τέτοια πρέπει να απαντηθούν και να στιγματιστούν από τους λαούς. Υπάρχει πείρα από ανάλογες καταστάσεις στο ιστορικό παρελθόν.
Κλείνοντας θα σημειώσουμε μόνο πως το μεταναστευτικό σ’ ότι αφορά την οξύτητά του ως πρόβλημα δεν είναι ένα σημερινό φαινόμενο. Υπάρχει διαχρονικά από βάθος χρόνου, αλλά παρουσιάστηκε με την πιο έντονη μορφή του στις αρχές του 20ου αιώνα, που ο καπιταλισμός μετατρέπεται σε καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό, λίγο πριν από τον πρώτο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Την απάντηση με βάση αυτήν την ανάλυση μπορεί να τη δώσει μόνο το Κομμουνιστικό Κίνημα διεθνώς και στα καθήκοντα αυτά που απορρέουν από αυτό το ζήτημα, και όπως αυτά αναλογούν στο ΚΚΕ, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια πρώτη απάντηση σε επόμενο άρθρο μας.
COMMENTS