Η «εποχή των μεταλλάξεων»

Τροφοδότης σημαντικών εγχώριων πολιτικών εξελίξεων θα είναι η πορεία των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ βρισκόμενος σε ένα συνεχές σκωτσέζικο ντους από τους κατ’ επίφαση εταίρους καλείται να λύσει την αντίφαση μεταξύ των προεκλογικών του υποσχέσεων για το τέλος του μνημονίου και της λιτότητας και της μετεκλογικής του διολίσθησης για μια νέα μνημονιακή συμφωνία στο πλαίσιο της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ.

Τις κυβερνητικές προθέσεις απέδωσε ο υπουργός Οικονομικών με συνέντευξή του την Κυριακή στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera και οι πρώτες πολιτικές αντιδράσεις, που προκλήθηκαν στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την εσωτερική κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τα εσωκομματικά προβλήματα της ΝΔ, δείχνουν ότι το ζήτημα των ανακατατάξεων στο πολιτικό σκηνικό είναι ανοιχτό.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης ρωτήθηκε για το τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση σε περίπτωση που οι Βρυξέλλες δε δεχτούν τις προτάσεις της Ελληνικής κυβέρνησης. Η απάντηση ήταν  ότι: «όπως μου είπε ο πρωθυπουργός δεν είμαστε κολλημένοι στις καρέκλες. Μπορούμε να προκηρύξουμε και πάλι εκλογές, να προκηρύξουμε δημοψήφισμα». Η σημασία των όσων λέει ο Γιάνης Βαρουφάκης βρίσκεται στο γεγονός ότι καθιστά σαφές, πως αυτές οι σκέψεις δεν είναι προσωπικές του αλλά απηχούν τις απόψεις του ίδιου του πρωθυπουργού.

Μάλιστα η επιβεβαίωση αυτή ήρθε λίγες ώρες μετά από τους συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα, που έσπευσαν να παράσχουν πλήρη κάλυψη στον υπουργό Οικονομικών, αποκλείοντας μόνο το θέμα του ευρώ, ως πιθανού ερωτήματος σε ένα δημοψήφισμα, κάτι άλλωστε που δεν το έθεσε ούτε ο Γιάνης Βαρουφάκης στην επίμαχη συνέντευξή του.

Αμέσως μετά μερίδα του αστικού τύπου έκανε λόγο για «υιοθέτηση της λογικής των εκλογών από το μέγαρο Μαξίμου». Είχαν προηγηθεί οι αντιδράσεις της Νέας Δημοκρατίας με τον Αντώνη Σαμαρά να κατηγορεί τον Αλέξη Τσίπρα ότι «επαναλαμβάνει το ολέθριο λάθος του Γιώργου Παπανδρέου», αλλά και του ΠΑΣΟΚ που καλούσε τον πρωθυπουργό «να μαζέψει το Γιάνη Βαρουφάκη» εξαιτίας των «επιπόλαιων, αντιφατικών και ανεύθυνων δηλώσεων» που «οδηγούν τη χώρα στην καταστροφή».

Βεβαίως το θέμα των πρόωρων εκλογών ή του δημοψηφίσματος έχει ανοίξει πιο πριν από άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία κατά κύριο λόγο πρόσκεινται στην Αριστερή Πλατφόρμα. Από την άλλη μεριά υπάρχει και η άρνηση υποστήριξης της συμφωνίας του προηγούμενου Eurogroup από σημαντική μερίδα των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, που μέχρι πρότινος ανήκαν στην «προεδρική πλειοψηφία» και σήμερα εμφανίζονται να αποστασιοποιούνται από τον κυβερνητικούς χειρισμούς του Αλέξη Τσίπρα (αυτό εκφράστηκε πρόσφατα στην ΚΕ και στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ).

Τελευταία αυτόνομο ρόλο, εν’ είδει πόλου στο εσωτερικό της κυβερνητικής πλειοψηφίας, έχει αναλάβει η πρόεδρος της βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου με σειρά πρωτοβουλιών, όπως η σύσταση κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων, η δημιουργία επιτροπής της βουλής για το λογιστικό έλεγχο του χρέους και κυρίως η άρνησή της να έρθει στη βουλή προς ψήφιση μια συμφωνία παράτασης του μνημονίου, επιχειρώντας να προκαταλάβει κυβερνητικούς χειρισμούς στις εν’ εξελίξει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.

Ποια είναι η βάση αυτών των εξελίξεων στο εσωτερικό της κυβέρνησης που οδηγούν τον Αλέξη Τσίπρα να σκέφτεται ακόμα και το ενδεχόμενο νέων εκλογών μέσα σε μόλις ενάμιση μήνα από την ανάδειξή του στην πρωθυπουργία; Θα επικαλεστούμε την απάντηση, που έδωσε με άλλη αφορμή ο Αντώνης Σαμαράς υπερασπιζόμενος την παραμονή του στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας και την απόρριψη της πρότασης έκτακτου συνεδρίου του κόμματος, πρόταση που προέρχεται από τα στελέχη που αμφισβητούν την αρχηγία του Αντώνη Σαμαρά και η οποία χαρακτηρίστηκε από τον πρώην πρωθυπουργό ως «δώρο» στο ΣΥΡΙΖΑ: «Ζούμε  την εποχή της μνημονιακής μετάλλαξης του μισού ΣΥΡΙΖΑ». Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο Αντώνης Σαμαράς απέδωσε με ακρίβεια αυτό που συμβαίνει σήμερα στο ΣΥΡΙΖΑ. Ο μισός με αντιμνημονιακή ρητορεία  ΣΥΡΙΖΑ εξελίχτηκε σε μνημονιακό.

Αυτή η «εποχή της μετάλλαξης του μισού ΣΥΡΙΖΑ», όμως, καθορίζει συνολικά τις εξελίξεις στο πολιτικό σύστημα. Ασκεί επίδραση και στις εξελίξεις στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ούτε στιγμή ότι βασικός στόχος της αστικής τάξης είναι η υπέρβαση της πολιτικής κρίσης με τη σταθεροποίηση ενός νέου διπολικού συστήματος στη βάση της κομματικής διάταξης, που έδωσαν οι εκλογές της 25ης Γενάρη. Στόχος αρκετά φιλόδοξος και καθόλου εύκολο να επιτευχθεί με δεδομένη την επίδραση στην πολιτική συμπεριφορά των λαϊκών μαζών, που ασκούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.

Το κύριο πρόβλημα αυτή τη στιγμή της αστικής τάξης είναι το γεγονός, πως η θετική στάση των μαζών απέναντι στον κυβερνητικό συνασπισμό ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υπερβαίνει τα όρια της πολιτικής αυτών των δύο κομμάτων. Σ’ αυτή τη βάση: αφενός παραμένει ερωτηματικό η «τελική» στάση των μαζών (τουλάχιστον ενός μέρους τους) απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά στην περίπτωση της επισημοποίησης της «μνημονιακής μετάλλαξης του μισού ΣΥΡΙΖΑ», αφετέρου επίσης μεγάλο είναι το ερωτηματικό για το αν η Νέα Δημοκρατία μπορεί να παίξει τον πολιτικό της ρόλο, ως δεύτερου πυλώνα, με τα συγκεκριμένα της χαρακτηριστικά, παίρνοντας πάντα υπόψη και πάλι τη μετεκλογική στάση των λαϊκών μαζών.

Δεν είναι τυχαίο ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή για τη Νέα Δημοκρατία είναι πως ακόμα δεν έχει κατασταλάξει σε μια ενιαία άποψη για την αντιπολιτευτική της γραμμή απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Κάπως έτσι μπορεί να εξηγηθεί και το γεγονός ότι ενώ εντείνεται η αμφισβήτηση του Αντώνη Σαμαρά ως προέδρου της ΝΔ δεν εκδηλώνεται καμία απευθείας κίνηση ανατροπής του. Όλοι, με προεξάρχοντα τον Κώστα Καραμανλή περιμένουν το …χρόνο. Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα διαρρέουν στον αστικό Τύπο θα ήταν θέμα λίγων ωρών αν ο πρώην  πρωθυπουργός επιθυμούσε να εκδιώξει τον Αντώνη Σαμαρά από την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας.

Προς το παρόν, και με εξαίρεση τη Ντόρα Μπακογιάννη, που κάλεσε έμμεσα τον Αντώνη Σαμαρά σε παραίτηση κανείς άλλος δεν έχει θέσει ευθέως θέμα ηγεσίας κινώντας τις αντίστοιχες διαδικασίες στα κομματικά όργανα. Κυρίως οι ομάδες των στελεχών της Νέας Δημοκρατίας, που βρίσκονται απέναντι στον Αντώνη Σαμαρά θέτουν θέμα ιδεολογικοπολιτικού επαναπροσδιορισμού του κόμματος, μέσα από έκτακτο συνέδριο, από το οποίο εξαρτούν και το θέμα της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας.

Πάντως αυτό που πρέπει να κρατήσει κανείς αυτή τη στιγμή είναι η ανησυχία ορισμένων κορυφαίων στελεχών της, που εκφράζουν τους φόβους τους η Νέα Δημοκρατία να ακολουθήσει τον εκλογικό και πολιτικό εκφυλισμό του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα να μετατραπεί σε «ακροδεξιό γρουπούσκολο»!

Από τις πληροφορίες που δημοσιεύονται στον Τύπο φαίνεται πως όλοι στη Νέα Δημοκρατία περιμένουν τις εξελίξεις στο ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως τις αντοχές της παρούσας κυβέρνησης, που θα κριθούν από τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης στο  πλαίσιο της τετράμηνης παράτασης. Ενδεικτικό της κατάστασης της Νέας Δημοκρατίας είναι η πρόταση που κατέθεσε ο γραμματέας της για τη θεσμοθέτηση τάσεων εντός του κόμματος!

Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι οι εξελίξεις τόσο στο ΣΥΡΙΖΑ όσο και στη Νέα Δημοκρατία λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία και από την άποψη αυτή δεν είναι τυχαίο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κάλεσε τον Αντώνη Σαμαρά το Σαββατοκύριακο να αποχωρήσει από την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας, με την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας να απαντά, σε ανάλογο ύφος, ότι δηλαδή δε θα βάλει διαιτητή των εσωκομματικών της ζητημάτων τον Αλέξη Τσίπρα.

Σε κάθε περίπτωση η αδυναμία της Νέας Δημοκρατίας να επανατοποθετηθεί πολιτικά με αξιοπιστία στη νέα κατάσταση, που έχει διαμορφωθεί, καθιστά κυρίαρχο του παιχνιδιού τον Αλέξη Τσίπρα. Την ίδια στιγμή η μέχρι σήμερα φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμματος του μικροαστικού σοσιαλισμού, που όχι μόνο έχει υιοθετήσει πλήρως την αστική στρατηγική αλλά και την ασκεί από τη θέση της κυβέρνησης, αποτελεί και ένα όριο για τα περιθώρια ελιγμών της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει αποδεχτεί συνειδητά το ρόλο του πολιτικού πλυντηρίου της αστικής τάξης και της στρατηγικής της για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ.

Οι εξελίξεις είναι μπροστά μας και ανοιχτές σε κάθε ενδεχόμενο αν κανείς πάρει υπόψη του τις ιδιαίτερες σχέσεις, που έχει αναπτύξει τελευταία ο Αλέξης Τσίπρας και η ηγετική ομάδα της κυβέρνησης με το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη στον οποίο, σύμφωνα με το «Βήμα της Κυριακής», ο πρωθυπουργός στην τελευταία τους πολύωρη συνάντηση στο μέγαρο Μαξίμου «εκμυστηρεύτηκε» ότι μάλλον το έχει μετανιώσει, που έθεσε στην κρίση της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φλεβάρη και έδωσε τη δυνατότητα να εμφανιστεί διχασμένος ο ΣΥΡΙΖΑ ως προς την κυβερνητική του πολιτική.

Το βέβαιο είναι ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ πλέον μαζί με τη Νέα Δημοκρατία αποτελούν μέρος της πολιτικής κρίσης, που θα μπορούσε να μετατραπεί σχετικά γρήγορα και σε κυβερνητική κρίση με αποτέλεσμα ο αστικός Τύπος να έχει ήδη αρχίσει έστω δειλά –  δειλά να επαναφέρει σενάρια οικουμενικής κυβέρνησης από την παρούσα βουλή. Υπ’ αυτό το πρίσμα οι δηλώσεις περί εκλογών ή δημοψηφίσματος σημαίνουν πολλά περισσότερα από όσα  από πρώτη άποψη μπορεί να διακρίνει κανείς.

COMMENTS